Ռուսական հարցումները նաև ճիշտ են կամ՝ կուժն ու կուլան

Ինձ հաճախ են հարցնում՝ արժեք ունե՞ն հասարակական կարծիքի ռուսական հարցումները, որ ի հայտ են բերում ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին աջակցության վարկանիշի, թվում է, անխախտ 80 % մակարդակ, ես սովորաբար պատասխանում եմ, որ դա հաստատ իմանալ հնարավոր չէ: Ես չեմ կարծում, որ բոլոր մարդիկ ազնիվ են անծանոթների հետ, որ հարցնում են Պուտինի մասին: Բայց այսօր ավելի լավ պատասխան ունեմ: «Լևադա» կենտրոնի՝ հասարակական կարծիքի ուսումնասիրման Կրեմլի վերահսկողության տակ չգտնվող վերջին խոշոր կենտրոնի, ապրիլյան հարցման տվյալները ցույց են տալիս, որ ռուսաստանցիների 45 %-ն աջակցում է պաշտոնանկությանը Պուտինի թիմում երկրորդ մարդու՝ վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևի, որ նույնիսկ արդեն հասցրել է նախագահական աթոռին նստել 2008- 2012-ին: Դա նորություն է, ինչպես և նույն հարցման ի հայտ բերած դժգոհությունը Մեդվեդևից: Անցյալ աշնանը միայն 33 %-ն էր աջակցում վարչապետի հրաժարականին, քաղաքական իրադարձություն, որ սահմանադրորեն պիտի ավարտվեր Մեդվեդևի պաշտոնանկությամբ: Տվյալները հաստատում են միտումը, որ «Լևադա» կենտրոնը նկատել էր մարտին: Պուտինին աջակցության վարկանիշը երկնային բարձունքներում է՝ 82 %, իսկ Մեդվեդևինը փետրվարին 52-ից հասել է 42 %-ի: Այդ անկումը մեկ բացատրություն ունի՝ կոռուպցիայի դեմ պայքարող Ալեքսեյ Նավալնու ֆիլմը՝ Մեդվեդևի օգտագործման տակ գտնվող դաստակերտների և շքեղության այլ առարկաների, որ տնօրինում են ստվերային ոչառևտրական կազմակերպութունները: Փաստագրական կադրերը YouTube-ում հայտնվեցին մարտի 2-ին և 20 միլիոն դիտում ունեցան:

Մեդվեդևը չէր շտապում անձամբ արձագանքել ֆիլմով իրեն ներկայացված մեղադրանքներին: Նա լռում էր, իսկ տասնյակ հազարավոր երիտասարդներ ամբողջ Ռուսաստանում փողոց դուրս եկան ի նշան բողոքի կոռուպցիայի բարձր մակարդակի դեմ, Նավալնուն ձերբակալեցին հանրահավաքների կազմակերպման համար 15 օրով և ազատ արձակեցին: Ապրիլի 4-ին վարչապետը ֆիլմն անվանեց «անազնիվ» և որակեց «կոմպոտ» ոչ արդիական նյութերից, որ թխել են նրանք, ովքեր «ջանում են մարդկանց փողոց դուրս քաշել ու իրենց քաղաքական նպատակներին հասնել»: «Լևադայի» ապրիլյան հարցումը ցույց է տալիս, որ այդ անհամոզիչ պատասխանը նրան չօգնեց: Փաստորեն «Լևադայի» հարցումները այնքան էլ հանգուցյալի էլեկտրասրտագրություն չեն: Նրանք որսում են հասարակության արձագանքը նոր ու կարևոր տեղեկությանը, կարող են արտացոլել քաղաքական ազդեցիկ գործիչների երերուն դիրքը, քանի դեռ խոսքը Պուտինին չի վերաբերում: Այնքան էլ սարսափելի չէ պատասխանել անծանոթների հարցերին Մեդվեդևի մասին կամ պուտինյան «իշխանության ուղղահայացի» այլ գործչի, որքան ազգային առաջնորդի: Դուք չեզոք չեք, եթե Պուտինի հեռանալն եք ուզում: Մեդվեդևի աջակցության ցածր մակարդակը չի նշանակում, որ նրա բոսը հանկարծ ոչ հանրաճանաչ է դարձել, փոխարենը ցույց է տալիս ռուսաստանցիների դժգոհության աճը իրենց կառավարումից: Ռուսաստանցիները բնազդաբար և կրեմլյան քարոզչության շնորհիվ գիտեն, որ Պուտինը մանրակրկիտ վերահսկում է համակարգը: Նրան աջակցությունը հաճախ անկեղծ չէ, որ բնորոշում է ռուսական հասարակությանը պարուրած համընդհանուր անվստահությունը:

Հարցն այն է, թե Պուտինը ինչպես կընդունի Մեդվեդևին հարցումներով հղվող ազդանշանը: Սովորաբար Պուտինը աշխատանքից մարդկանց չի ազատում՝ հիմք ընդունելով, թե նրանց մասին ԶԼՄ-ներն ինչ են խոսում կամ էլ հասարակական հարցումների վարկանիշները, ինչպիսին էլ լինեն: Մեդվեդևի առաջիկա պաշտոնանկության լուրերը տարածվում էին նրա վարչապետ նշանակման օրից: Այնուամենայնիվ, 2018-ի նախագահական ընտրությունների նախօրեին Պուտինին կարող է քավության նոխազ պետք լինել անկայուն տնտեսական ցուցանիշների համար 2016-ին ու 2017-ին: Եթե Ռուսաստանը հետևեր իր Սահմանադրությանը, վարչապետն ու նրա կառավարությունը պատասխանատվություն կկրեին անարդյունավետ քաղաքականության համար, որը դանդաղեցնում է ռուսական տնտեսության վերականգնումը ճգնաժամից հետո՝ հարուցված նավթի գնանկումով, մասամբ էլ արևմտյան պատժամիջոցներով: Կառավարությունը արձագանքեց 2014-ի ճգնաժամին ռուբլու լողացող կուրսով և հույսով, որ դևալվացիան կխթանի հայրենական արտադրությունը՝ ինչպես եղավ 1998-ին և կփոխարինի թանկարժեք արտասահմանյան արտադրանքը: Ստացվեց ոչ այնքան այդպես: Թույլ ինստիտուտները և բիզնես վարելու դժվարությունները Ռուսաստանում զրոյացնում են թուլացած ռուբլու ներգործությունը հայրենական արտադրության վրա:

Ներդրումների ծավալի աճը նույնպես զուսպ էր, և Պուտինը կոչ արեց խթանել կապիտալ ներդրումները: Կենտրոնական բանկը որոշ քանակ կապահովի դրույքաչափերի իջեցումով, բայց համոզիչ ազդակներ կառավարությունը չկարողացավ ստեղծել: Մեղավոր է գուցեև ոչ Մեդվեդևը, չէ որ Պուտինն է ընդունում բոլոր կարևոր որոշումները, բայց նա բացահայտորեն տեղից չշարժվեց, իսկ դա Պուտինին հնարավորություն է տալիս հարմար պահին նրան հեռացնել առավել գործունակ մեկին նշանակելով: Նույնիսկ այնքան դեսպոտիկ, ավտորիտար համակարգում, որ կառուցել է Պուտինը, համառ ընդդիմության ձայնը (օրինակ՝ Նավալնու) կարող է արձագանք ունենալ: Նույնիսկ այդպիսի համակարգում կան սոցիոլոգներ, որ արձանագրում են ընդամենը մեկ մարդու բողոքի ալիքները: Անարդար և կոռումպացված համակարգը երաշխավորում է Նավալնու չընտրվելը, միակ մարդու, որ առաջադրել է իր թեկածությունը 2018-ի նախագահական ընտրություններում, բայց անգամ այդ քաղաքական համակարգը հարկադրված է վերջո արձագանքել բնակչության դժգոհությանը, այլապես կկորցնի իշխանությունը: Վերջերս անհավանական հանդարտ ու մտածկոտ Պուտինը, որ դատողություններ է անում ամեն ինչից բացի կակղամորթների սովորությունների մասին, համեմատելով իր առտնին աշխատանքի հետ, խոցելի չէ: Նա պետք է գտնի անկայուն համակարգը կայունացնելու արդյունավետ միջոց:
Լեոնիդ ԲԵՐՇԻԴՍԿԻ, Bloomberg

Հ.Գ. Նախորդ նախագահական ընտրություններից առաջ Վլադիմիր Պուտինը երկու անգամ իր վարչապետներին պաշտոնանկել է: Դմիտրի Մեդվեդևը ամենաերկարն է վարչապետի պաշտոնում, թվում էր՝ նա կարող է բացառություն լինել և իրավահաջորդ էլ դառնալ: Ընտրություններից մեկ տարի առաջ կոռուպցիոն սկանդալի ու նվազող վարկանիշի պատճառով նա, իրոք, կարող է քավության նոխազ ընտրվել: Բայց պաշտոնանկելով Մեդվեդևին՝ Պուտինը վկայելու է Նավալնու հաղթանակը: Իսկ դա նրան պետք չէ:
Ի վերջո, Մեդվեդևը, թե որևէ ուրիշը, որոշումներն ընդունում է Պուտինը: Բացի այդ՝ նրան պաշտոնանկելով, արդեն ինքն է դառնալու քննադատության թիրախ, իսկ այսպես՝ կուժն ու կուլան կոտրվում են Մեդվեդևի վրա, թեպետ գործում է հին ասացվածքը՝ կուժ, քեզ եմ ասում, կուլա, դու հասկացիր:

Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ